Szampan

Szampan to francuskie wino musujące z regionu Champagne (w polsce nazywany Szampanią), produkowane zgodnie z restrykcyjnymi zasadami apelacji Champagne Appellation d’Origine Contrôlée (AOC to francuski odpowiednik Chronionej Nazwy Pochodzenia). Określenia tego z punktu widzenia prawa Unii Europejskiej nie należy używać wobec win produkowanych gdziekolwiek indziej na świecie. Jest synonimem luksusu, najdroższą kategorią win musujących, trzecioplanowym bohaterem filmów o Jamesie Bondzie, a w ostatnią noc każdego roku korki wypełnionych nim butelek strzelają z hukiem jak świat długi i szeroki. Mawia się, że kto nie ryzykuje, ten nie pije szampana, a gdy zabawa jest naprawdę dobra, używa się wobec niej określenia szampańska – to niekwestionowany król najważniejszych okazji i celebracji wielkich sukcesów.

Każdy powinien spróbować go choć raz, by zakochać się na zawsze lub nigdy nie zrozumieć niekończących się zachwytów.

Etymologia

Nazwa pochodzi od regionu historycznego w północno-wschodniej Francji (obszar zaznaczony na mapie na czerwono). Administracyjnie przynależy dziś do regionu Grand Est. Wzięła się od łacińskiego słowa campania, gdyż okolica ta przypominała okupującym Galię Rzymianom ich własną, sielską i mocno rolniczą, żyzną krainę, do dziś znaną pod taką właśnie nazwą..

W 2002 roku Komisja Europejska zastrzegła określenie szampan dla win musujących, będących francuskim produktem regionalnym. Był to zresztą ten sam akt prawny, w którym ochroną objęte zostały takie wina, jak madera, cava, marsala czy porto.

Szczegółowa historia szampana

To Rzymianie jako pierwsi obsadzili północno-wschodnią Francję winoroślą. Jej uprawa na tych terenach sięga V wieku, a być może nawet wcześniej. Po upadku Cesarstwa w Państwie Frankijskim wino pozostało poważanym i lubianym napojem – gdy w 987 roku Hugo Capet koronowany był na pierwszego króla Francji w katedrze w Reims, czyli w samym sercu dzisiejszej Szampanii, w trakcie uroczystości podawane było lokalne wino. Ówcześnie fermentacji poddawano przede wszystkim winogrona szczepu pinot noir, bardzo krótko macerując je przed tłoczeniem soku. Tym sposobem powstawało wino, które dziś określilibyśmy jako różowe.

Jednocześnie historycy wyspecjalizowani w enologii są raczej jednogłośni w kwestii obecności bąbelków w winie – prawdopodobnie w mniej lub bardziej kontrolowany sposób pojawiały się w nim od samych początków jego produkcji. Pierwsza udokumentowana wzmianka o musującym winie pojawia się na egipskim papirusie z pierwszej połowy VI wieku. Dokument mówił, że poddanie wina drugiej fermentacji na wiosnę prowadzi do powstania skazy, czyniącej trunek niezdatnym do sprzedaży, czyli właśnie do wytworzenia się pęcherzyków dwutlenku węgla.

Winiarze z Szampanii przez większość historii regionu nie mieli łatwego życia. Już w XIV wieku czerwone wina z sąsiedniej Burgundii cieszyły się zasłużoną renomą w całej Europie. Było to obiektem wielkiej zazdrości ze strony szampańskich winiarzy, którzy próbowali rywalizować z konkurentami na tym polu, jednak kompozycja warunków klimatycznych i gleby dawała tam wina czerwone znacznie cieńsze i zdecydowanie bardziej kwasowe od gęstych, cielistych burgundów. Dodatkowo wczesne mrozy schładzały piwnice do temperatur, w których fermentacja zamierała, a drożdże jakby zapadały w sen zimowy i wraz z winem trafiały do butelek. Budziły się dopiero cieplejszą wiosną, by dalej żywić się pozostałym w winie cukrem. Naturalnym efektem cyklu metabolicznego drożdży jest przetwarzanie cukru nie tylko na etanol i substancje aromatyczne, ale także na dwutlenek węgla. Gdy fermentacja odbywa się w otwartym zbiorniku, gaz swobodnie ulatuje z płynu. Jeśli jednak zablokujemy mu ujście korkiem butelki, bąbelki zostaną wewnątrz.

Wiemy więc już, że to rywalizacja między francuskimi regionami, zbyt różnorodnymi w kwestii terroir, by ze sobą konkurować, doprowadziła do pierwszych kroków postawionych w kierunku znanego nam dziś szlachetnego wina musującego. Jego początki były jednak katastrofą: butelki ze szkła zbyt cienkiego wobec usiłującego się wydostać dwutlenku węgla wybuchały pod ciśnieniem, rujnując szampańskie piwnice, a czasem nawet skutkując ofiarami śmiertelnymi. Gdy jakaś partia cudem przetrwała wiosenną fermentację, po otwarciu była oczywiście pełna bąbelków, co producenci postrzegali jako niedopuszczalną skazę.

Pogodzeni z porażką, szampańscy producenci postanowili wyspecjalizować się w białych winach, wyprodukowanych z czerwonych odmian winogron. Po pierwsze był to pomysł oryginalny, a po drugie odmiany pinot noir – dobrze znanej, gdyż uprawianej tradycyjnie od wielu pokoleń – było w regionie pod dostatkiem. Niestety pierwsze efekty tej koncepcji również nie były szczególnie fortunne. Proces kończył się powstaniem lekkiego, wytrawnego różowego wina, niemającego nic wspólnego z oczekiwaniami producentów.

Dopiero w XVII wieku mnich z benedyktyńskiego klasztoru w Hautvillers o słynnym w świecie szampana imieniu i nazwisku – Dom Pierre Pérignon – opracował kompozycję idealnych czynników, wpływających na kolor wina i – paradoksalnie – brak niepożądanych bąbelków. Jego precyzyjne metody zakładały między innymi bardzo radykalne przycinanie winorośli, odrzucanie każdego owocu o choćby minimalnie uszkodzonej skórce jeszcze na etapie zbioru, zrywanie winogron w niskich temperaturach o świcie i nawet kilkukrotne tłoczenie soku, aby jak najmniej barwnika ze skórek dostało się do moszczu poddawanego fermentacji.

Początkowo więc dzięki licznym staraniom winiarzy szampan nie był winem musującym. Zakochał się w nim zamożny naród angielski, a losowo zdarzające się na rynku butelki z bąbelkami podsycały tylko zainteresowanie. W 1662 roku zafascynowany okazjonalną obecnością dwutlenku węgla w szampanie angielski fizyk Christopher Merret opublikował pracę badawczą, wyjaśniającą związek między zachodzącą już w butelce drugiej fermentacji a powstawaniem wina musującego. Nazwał proces méthode champenoise, czyli metodą szampańską. Ponieważ Londyn był wówczas  miastem świata, gdy tylko musujący szampan jako niespotykana ciekawostka zyskał sympatię królewskiego dworu, rozpoczęła się  popularyzacja tego rodzaju wina w całej Europie.

W samej Francji dopiero zachwyt Filipa II Burbona – następcy Ludwika XIV – tym musującym wynalazkiem poskutkował stopniową reorganizacją całej produkcji w Szampanii. Jeszcze przez większą część XVIII wieku, do Rewolucji Francuskiej, aż 90% wina produkowanego w regionie było białym i różowym winem bez bąbelków. To wtedy powstawały najsłynniejsze dziś tak zwane Domy Szampana, takie jak Moët & Chandon, Louis Roederer, Piper-Heidsieck czy Taittinger. U schyłku XVIII wieku zamożni arystokraci uciekający przed gilotyną za granicę byli na tyle wierni swym ulubionym producentom szampana, że zabierali spore zapasy ze sobą, tym samym popularyzując go w krajach, w których znaleźli schronienie.

Brytyjczycy, którzy ukochali szampana, a jednocześnie przodowali w rozwoju nauki i technologii w Epoce Przemysłowej, usprawnili proces butelkowania, wykorzystując stoppery do korków i grube szkło, zdecydowanie ograniczając liczbę katastrofalnych eksplozji łańcuchowych w piwnicach. Równolegle w pierwszej połowie XIX wieku Mistrz Piwnic domu szampana Veuve Clicquot wynalazł remuage – metodę takiego stopniowego obracania butelek szyjką do dołu, by tworzące nieatrakcyjny osad martwe drożdże łatwo było usunąć z napoju.

Na całym świecie zachwyt bąbelkami rósł, co wyraźnie widać w ówczesnych wynikach sprzedażowych: podczas gdy w okolicach roku 1800 rocznie sprzedawano około 300 000 butelek szampana, do połowy wieku liczba ta wzrosła do 20 milionów. Niestety, krótki, za to dojmujący kryzys wystąpił w trakcie epidemii filoksery u schyłku XIX wieku. Szkodnik sprowadzony z Nowego Świata żywił się liśćmi i korzeniami europejskich, zupełnie na niego nieodpornych odmian, niszcząc w niektórych regionach winiarskich nawet 90% powierzchni winnic. Dopiero dzięki sadzeniu winorośli szczepów rdzennych dla Starego Świata na odpornych na plagę podkładach przywiezionych m.in. z Kalifornii pozwoliło częściowo odbudować podupadający rynek.

W wieku XX szampana kochał już cały świat. Był on tak bliskim synonimem arystokratycznego luksusu, że jednym ze skutków obalającej carat rewolucji w Rosji było objęcie tego trunku całkowitą prohibicją. W trakcie I Wojny Światowej służące zwykle do przechowywania szampana rozległe piwnice pod miastem Reims na czas niemieckich bombardowań, trwających ponad 1000 dni, stały się schronieniem dla cywilów i żołnierzy, jednak i ten trudny czas nie powstrzymał regionalnego produktu przed podbijaniem podniebień koneserów wszystkich krajów. Winston Churchill w trakcie II Wojny Światowej zagrzewał brytyjskich żołnierzy do walki na terenie Francji ostatecznie podsumowującymi międzynarodowe uznanie dla szlachetnego musującego wina z Szampanii słowami:

Pamiętajcie, panowie, że walczymy nie tylko o Francję, ale i o szampana!

Sposoby produkcji szampana

Wyjątkowość szampana zaczyna się już od szczególnego traktowania winnych krzewów. W ramach apelacji obowiązuje precyzyjna instrukcja przycinania winorośli, by rosła nisko i nie wypuszczała zbyt wielu rozgałęzień, koncentrując pełnię pobieranych z ziemi składników odżywczych w wyselekcjonowanych i ułożonych zgodnie z wytycznymi pnączach. Dodatkowo rośliny muszą rosnąć w takich odstępach od siebie, by nie przekroczyć określonej ilości zbieranych owoców na hektar.

 

Prawo apelacji dopuszcza do wykorzystania w produkcji jedynie trzy szczepy: chardonnay, pinot noir oraz pinot meunier. Blendowanie ich lub wykorzystywanie jedynie wybranego szczepu skutkuje powstaniem szampana o konkretnym profilu smakowym. Obecność pinot noir zapewnia kupażowi aromat czerwonych owoców, głębię smaku i cielistość wina. Pinot meunier jako składnik najszybciej dojrzewający na etapie starzenia zaokrągla smaki i dodaje subtelności. Natomiast chardonnay dodaje finezji i wnosi kwiatowo-mineralne nuty świeżości, będąc szczepem dojrzewającym powoli. Szampan wybranej marki, który nie przynależy do szczególnego vintage, lecz jest flagowym, nieopuszczającym oferty produktem, musi przy każdej produkowanej partii łączyć w sobie wymienione komponenty w taki sposób, by nie zaskakiwać klientów zróżnicowaniem między butelkami i dawać gwarancję niezmiennego przez lata smaku.

Winogrona zbierane są ręcznie, gdyż ta konkretna kwestia nie zmieniła się od czasów mnicha Doma Pérignona: nie może dojść do naruszenia skórki, aby jak najmniej miąższu, który przerodzi się po tłoczeniu w poddawany fermentacji sok miało kontakt z barwiącymi wino na czerwono fenolami ze skórki. Do transportu wykorzystywane są w związku z tym szerokie, płaskie kosze, w których owoce mogą leżeć na dnie, a nie przygniatając się nawzajem.

Trafiające do tłoczni owoce są dzielone na 4-tonowe partie, szczegółowo opisywane w rejestrze przyjęć. Każda z nich jest prasowana oddzielnie i może wydać jedynie określoną przepisami ilość soku. Następnie winny moszcz jest stabilizowany siarczanami i po odstawieniu na 24 godziny trafia do fermentacji w kadziach ze stali nierdzewnej lub drewna. Proces opiera się o cykl metaboliczny dodawanych do płynu specjalnie wyselekcjonowanych szczepów drożdży: z naturalnie obecnego w winogronach cukru powstaje etanol oraz substancje odpowiedzialne za późniejszy smak i zapach, czyli między innymi estry, aldehydy i alkohole wyższe. Gdy zawartość alkoholu w moszczu osiągnie ok. 11%, następuje etap kupażowania pomiędzy różnymi rocznikami, winnicami pochodzenia i szczepami. Czasem producenci koncentrują się na jednym z tych aspektów i powstaje vintage z konkretnego roku, szampan jednoszczepowy lub szampan z oznaczeniem winnicy pochodzenia.

Przy butelkowaniu do szampana dodaje się precyzyjnie odmierzoną ilość cukru i kolejną porcję drożdży, aby mieszanka ta doprowadziła do drugiej fermentacji po odcięciu drogi ucieczki dwutlenkowi węgla specjalnym stoperem, zabezpieczonym metalowym kapslem. Prawo apelacji zobowiązuje do przeprowadzania drugiej fermentacji w tej samej butelce, w której wino zostanie później sprzedane – nie można skorzystać na przykład z tańszego i wygodniejszego w przechowywaniu dużego szklanego pojemnika, by później rozlać jego zawartość na przeznaczone do sprzedaży porcje. Kupując butelkę tego trunku mamy więc stuprocentową pewność, że cała musująca magia zdarzyła się właśnie w niej, w jednej z chłodnych szampańskich piwnic. Proces drugiej fermentacji trwa od 6 do 8 tygodni.

Jest to dopiero początek okresu starzenia, który trwa minimum 15 miesięcy, jednak szczególnie szlachetne wersje leżakują nawet przez kilkadziesiąt lat. W finalnej fazie tego etapu rozpoczyna się charakterystyczne dla szampana regularne przekręcanie butelek, który to proces oryginalnie nazywany jest remuage. Dzieje się to na specjalnych regałach w dwóch płaszczyznach: po pierwsze ujście butelki z kapslem jest skierowane stopniowo coraz bardziej ku dołowi, a po drugie rotuje się je na zmianę zgodnie z ruchem wskazówek zegara i w kierunku przeciwnym. Czynność ta ma na celu skupienie osadu z martwych drożdży w szyjce butelki. Szyjkę następnie się zamraża i kilka centymetrów takiego lodowego szpuntu opuszcza butelkę pod ciśnieniem po zdjęciu kapsla, jednocześnie wypuszczając minimalne ilości samego wina i pęcherzyków dwutlenku węgla. Krótki moment, w którym szampan ma kontakt z powietrzem przed ponownym, tym razem już ostatecznym zakorkowaniem, jest wykorzystywany aby dodać adekwatną do pożądanego stopnia słodyczy ilość syropu, powstałego z cukru i szampana. Czasem wykorzystuje się do tego część partii dosładzanego właśnie wina, a czasem, zmieniając tym samym w niewielkim stopniu profil smakowy, używa się jednego ze starszych win.

Następuje zakorkowanie i zabezpieczenie dobrze nam znanym również z innych win musujących stoperem i obejmującą ujście butelki drucianą klatką. Choć brzmi to jak potencjał na nie lada katastrofę, butelka po zamknięciu jest intensywnie potrząsana, aby równomiernie rozprowadzić po jej zawartości dodany wcześniej cukier. Jeszcze tylko ostatnie spojrzenie na klarowność wina – szampan, który nie jest idealnie przejrzysty nie przechodzi kontroli jakości – i można rozpocząć świętowanie!

Ze względu na kolor szampany dzielimy na:

  • białe – zależnie od wykorzystanych w nich szczepów potrafią być zielonkawo-złote, słomkowo żółte, niemal zupełnie przezroczyste czy bursztynowe
  • różowe – przy ich powstawaniu dopuszcza się do krótkiej maceracji całych winogron, dzięki czemu nadające winu kolor fenole trafiają ze skórek do moszczu jeszcze przed fermentacją bądź już po fermentacji miesza się wino białe z winem czerwonym; występują w różnych odcieniach, od różu perłowo-pudrowego, przez rude jasne czerwienie po chłodny kolor malinowy

Ze względu na zawartość cukru szampany dzielimy na:

  • extra brut – najbardziej wytrawna wersja, do której nie dodaje się cukru przed zakorokowaniem
  • brut – dodawanych jest mniej niż 12 gramów cukru na każdy butelkowany litr
  • extra dry – dodawanych jest od 12 do 17 gramów cukru na każdy butelkowany litr
  • sec – dodawanych jest od 17 do 32 gramy cukru na każdy butelkowany litr
  • demi sec – dodawanych jest od 32 do 50 gramów cukru na każdy butelkowany litr
  • doux – dodawanych jest powyżej 50 gramów cukru na każdy butelkowany litr

Na etykietach znajdziemy również oznaczenia sugerujące szczególnie szlachetny typ szampana:

  • blanc de blancs – po polsku można by nazwać go bielą z bieli; jest to szampan w całości wyprodukowany z białej odmiany, niemal zawsze chardonnay (apelacja dopuszcza teoretycznie kilka historycznych odmian szampańskich winogron, jednak niemal wszyscy producenci wykorzystują jedynie trzy główne szczepy, wśród których jedynie chardonnay ma jasną skórkę)
  • blanc de noirs – po polsku można by nazwać go bielą z czerni; do jego wyprodukowania użyto jedynie ciemnych odmian winogron, a więc pinot noir lub pinot meunier
  • vintage lub millésime – powstaje, gdy dany rok jest szczególnie łaskawy pod względem pogody i rodzi najznakomitsze winogrona, dające najbogatsze smakowo wino, co skłania producentów do stworzenia w danym roczniku szczególnego szampana, niekupażowanego z winami z innych sezonów; na etykiecie znajduje się dokładne oznaczenie rocznika, np. Dom Pérignon Vintage 2009 
  • cuvée de prestige – najwyższej klasy produkt w porftolio danego producenta; choć nie ma precyzyjnych obostrzeń, dotyczących tego, jakie szampany można tak nazywać, przyjęło się, że określenie dotyczy najdoskonalszych kupaży, wyselekcjonowanych jako esencja danej marki; przykładowe cuvée de prestige znanych marek to Cristal od Louis Roederer, Belle Époque z domu Perrier-Jouët czy La Grande Dame od Veuve Clicquot Ponsardin

Uznani producenci szampana

LVMH Moët Hennessy Louis Vuitton to międzynarodowy koncern, skupiony na produkcji dóbr luksusowych, mający swe korzenie we Francji. Powstał w wyniku fuzji domu mody Luis Vuitton z dwoma słynnymi na cały świat producentami napojów alkoholowych – Moët & Chandon, specjalizującym się w szampanach i Hennessy, czyli jednym z najstarszych domów koniaku. Wśród marek szampana w asortymencie LVMH znajdziemy linie tak znane, jak będący częścią nazwy Moët, ale również Veuve Clicquot, Ruinart, Krug oraz słynny Dom Pérignon.

Pernod Ricard to francuska firma, mająca w swoim portfolio napoje alkoholowe produkowane na całym świecie – od szkockich whisky, przez burbony, polskie wódki, takie jak Wyborowa czy Luksusowa, a nawet kilka marek tequili oraz koniak Martell. Powstała w wyniku połączenia dwóch rodzinnych biznesów: Pernod oraz Ricard, znanych przede wszystkim z produkcji ziołowych likierów z dominującą nutą anyżu. Wśród szampanów w asortymencie firmy należy wymienić Mumm oraz Perrier-Jouët.

Grupa Thiénot Bordeaux-Champagnes zrzesza producentów win z Bordeaux i Szampanii. Choć sama firma jest dość młoda wobec wielowiekowej historii produkcji napojów alkoholowych z tych regionów, bo utworzona została jako dom szampana Thiénot w 1985 roku, uprawia dziś winorośl na ponad 720 hektarach ziemi i pod swoimi skrzydłami ma producentów szampana z tradycjami, jak istniejący od 1868 roku Canard-Duchêne, założony w 1825 roku Joseph Perrier czy funkcjonujący od 1867 roku dom Marie Stuart.

Uznane marki szampana

Utworzony w 1776 roku w Reims dom szampana Dubois Ojciec i Synowie został w 1833 roku przejęty przez Louisa Roederera, siostrzeńca wcześniejszego właściciela i od tej pory znany jest pod swą dzisiejszą nazwą. Widoczny po lewej stronie, pakowany w charakterystyczne złote etui Cristal to szczególne cuvée de prestige, stworzone przez Roederera na specjalne zamówienie cara Mikołaja II Romanowa w 1876 roku. Ta najszlachetniejsza pozycja w asortymencie firmy produkowana jest do dziś, choć nie była przeznaczona do regularnej sprzedaży aż do śmierci cara w 1918 roku. W 1974 roku, niemal sto lat po premierze jego klasycznej wersji, na rynek trafiła wersja Rosé. Nie tylko Cristal zasługuje jednak na naszą uwagę, gdyż znakomita podstawowa, wytrawna wersja Brut Premier z winogron trzech dopuszczalnych szczepów z ponad 50 winnic oraz zdecydowanie słodsza Carte Blanche są dość łatwo dostępne i także warte skosztowania, gdy nasz budżet pozostawia wartą ponad 1000 złotych butelkę Cristala na ten moment w sferze marzeń.

Dom Pérignon to produkowana przez Moët & Chandon marka szampana, występującego jedynie w wersjach vintage. Jeśli w danym roku pogoda nie jest dla winorośli łaskawa, rocznik jest pomijany. Od 1921 roku do dziś jedynie w 44 rocznikach winogrona u kresu dojrzewania były dość bliskie doskonałości, by to wino musujące mogło powstać. Po liście lat jego emisji widać zresztą dobrze wzorzec ocieplenia klimatu, ponieważ podczas gdy w całym XX wieku jedynie sporadycznie trafiały się dwa sąsiadujące ze sobą vintage, udało się wyprodukować aż kolejnych pięć z nich w latach 2002-2006. To prawdopodobnie najchętniej eksploatowana w kulturze popularnej marka szampana: Dom Pérignon to ulubione musujące wino Jamesa Bonda, a w Star Trek: Generations statek kosmiczny USS Enterprise zostaje ochrzczony rozbitą o jego kadłub charakterystyczną dla tej marki czarną butelką vintage z 2265 roku.

Veuve Cliquot Ponsardin to dom szampana założony w 1772 roku w Reims przez Philippe’a Clicquota. Dosłowne tłumaczenie nazwy marki to Wdowa Clicquot, gdyż po śmierci męża to 27-letnia wdowa wzięła biznes w swoje ręce i prędko została okrzyknięta Wielką Damą Szampana. To w jej piwnicach zapoczątkowano wykorzystywanie procesu remuage, czyli obracania butelek w celu skupienia w szyjce osadu, by łatwo się go pozbyć przed ostatecznym zakorkowaniem do sprzedaży. Najstarsze piwnice Veuve Clicquot do dziś mieszczą się w wydrążonych jeszcze w średniowieczu kopalniach kredy. W latach 80tych XX wieku markę kupił francuski gigant modowy Louis Vuitton. Od końca XIX wieku niezmiennie charakterystyczna dla win musujących z tego domu jest żółta etykieta. Butelki, na których ją znajdziemy zawierają rozmaite rodzaje szampana: podstawowe brut, demi-sec, rosé, rozmaite vintage, ale też szczególnie polecaną do miksowania ze świeżymi owocami i lodem linię Rich oraz klejnot w koronie marki, La Grand Dame, czyli cuvée de prestige, zadedykowane Wielkiej Damie Szampana, matce-założycielce firmy – Madame Cliquot.

Perrier-Jouët to firma osadzona w gminie Épernay. Jej historia zaczęła się w 1810 roku, gdy Pierre Nicolas Perrier, producent korków do wina poślubił Rosę Adélaidę Jouët, córkę producenta Calvadosu. Winnice tej firmy znajdują się w najdoskonalszym z punktu widzenia terroir pod uprawę chardonnay tak zwanym Złotym Trójkącie, położonym na południe od Reims. Na ustalonej przez Comité Interprofessionnel du vin de Champagne skali jakości gmin szampańskich tereny te ocenia się na 90-100 punktów procentowych, co pozwala nazywać je grand cru premier cru. Skutkuje to powstawaniem szampanów najwyższej jakości. Wspaniałym podsumowaniem designu, klasy i smaków Perrier-Jouët jest widoczne na zdjęciu obok w jednej z wersji cuvée de prestige – Belle Epoque. Marka nie eksperymentuje z nowościami i od lat oferuje ten specjalny blend, wypuszczany w wyjątkowych rocznikach w wersji Brut, Blanc de Blancs i Rosé. Wśród podstawowych produktów, dostępnych w regularnej sprzedaży znajdziemy dokładnie te same trzy typy. Widoczne na przepięknie zdobionych etykietach i etui tych szampanów kwiaty słusznie sugerują charakterystycznie floralno-świeży profil smakowy zawartości.

Ciekawostki ze świata szampana

  • Ciśnienie rozpierające od środka butelkę szampana wynosi aż 6 atmosfer i jest porównywalne z tym, jakie występuje w oceanie na głębokości 50 metrów.
  • Różne rozmiary butelek szampana mają powszechnie używane nazwy własne. 1,5 litra to Magnum, 6 litrów – Mathusalem, 15 litrów – Nabuchodonosor. Pojemności jest kilkanaście, zaś największa z nich – 30-litrowa – nosi nazwę Melchizedek i została wypuszczona przez dom szampana Drappier.

  • W XIX wieku szampan był naprawdę bardzo, bardzo słodki. Do dzisiejszych wersji słodkich, a więc doux, dodaje się nieco powyżej 50 gramów cukru na litr. Ówcześnie standardem było 150-200 gramów, a partie przeznaczone na eksport do Rosji wymagały dosypania nawet 300 gramów cukru na litr.

  • Najdroższy szampan na świecie to butelka Goût de Diamants warta 1,5 miliona dolarów. Zawrotna cena wynika przede wszystkim z niepowtarzalnego designu butelki: nad etykietą znajduje się uformowana w kształt logo supermena blaszka z białego złota, ozdobiona 19-karatowym diamentem.

TWÓRCA

nieznany

KATEGORIA

wina musujące

Produkowany z

winogron odmian chardonnay,
pinot noir i pinot meunier
w wybranych gminach Szampanii

SOCIAL

alkoholopedia.pl

GALERIA ZDJĘĆ

Business Insider wyjaśnia, dlaczego szampan jest drogi:

Sztuka łączenia smaków

Prawdopodobnie pierwsze filmowe, bardzo romantyczne skojarzenie kulinarne z szampanem to… truskawki! Zawdzięczamy je niezapomnianej roli Julii Roberts w Pretty Woman, jednak eksperci kulinarni polecają jako towarzystwo do degustacji szampana zdecydowanie bardziej kaloryczne desery, przede wszystkim oparte o kremy z masła czy bitej śmietany. Nie mogą być one jednak zbyt przytłaczające na przykład kwaśnym, rześkim smakiem cytrusów czy intensywnością czekolady, gdyż zabiją całą owocową i mineralną subtelność, jaką skrywa to musujące wino.

Luksusowym, bardzo adekwatnym akompaniamentem dla szampana będą ostrygi, małże Świętego Jakuba, homar i inne delikatne w smaku i konsystencji owoce morza, a także sushi.

Z cięższych, mięsnych dań, znakomicie sprawdzą się potrawy bogate w tłuszcz, będący doskonałym nośnikiem smaków. Wśród przystawek można zaproponować foie gras, zaś w ramach dania głównego poleca się towarzystwo jagnięciny w śmietanowych sosach z dodatkiem białego wina oraz drób w miodowej glazurze.

Wspaniałą kompozycję z szampanem tworzy też niepowtarzalny, bardzo charakterystyczny dla kuchni francuskiej smak czarnych trufli. Słodycz i gorycz tych grzybów doskonale podkreśla złożoność smaków starych szampanów vintage oraz wersji noir de blancs.

Uwagi i sugestie

Wbrew popularnej bzdurze, jakoby najdoskonalszy kieliszek do picia szampana uformowany był na kształt piersi Marii Antoniny, napój ten dostarcza najprzyjemniejszych doświadczeń serwowany w kieliszku o lekko zbiegających się ku górze ściankach, w kształcie tulipana. Pozwala to na największe skumulowanie aromatów wina w miejscu, w którym znajduje się nasz nos w trakcie degustacji. Gdy w kieliszku widać niewiele pęcherzyków dwutlenku węgla oznacza to, że powinniśmy wybrać węższe naczynie, nie zaś, że nasz szampan jest wybrakowany.

To szczególne wino należy przed podaniem schłodzić do ok. 8-10°C. Zimniejszy straci na walorach smakowych, zaś cieplejszy – na lekkości.

Podziel się tą stroną

Źródła

Jancis Robinson Oxford Companion to Wine, Oxford University Press, 2006

https://en.wikipedia.org/wiki/History_of_Champagne

https://www.intowine.com/champagne.html

Comité Interprofessionnel du Vin de Champagne

Źródła zdjęć

Kieliszek pełen szampana od TinyTall na licencji CC BY-ND 2.0

Cooler z butelkami szampana Mumm od e_calamar na licencji CC BY 2.0 jpg!

Szampański krajobraz z kościołem od Pline na licencji CC BY-SA 3.0

Piwnica pełna butelek od Desroches na licencji CC BY-SA 4.0

Korki od Krikit na licencji CC BY 2.0

Szampańska wieża z kieliszków od Kenichi Nobusue na licencji CC BY-NC-ND 2.0

Ostrygi od Marcus Hansson na licencji CC BY 2.0

Truskawki od Berries.com na licencji CC BY 2.0

Przegrzebki od  yuichi.sakuraba na licencji CC BY-NC 2.0

Sushi od syvwlch na licencji CC BY 2.0

Polecany do picia szampana kształt kieliszka od garrellmillhouse na licencji CC BY-NC-SA 2.0

materiały promocyjne producentów

grafiki, zdjęcia i rysunki z domeny publicznej

Subskrybuj & Darmowy e-book z przepisami na drinki

    Nie spamujemy. Zawsze możesz się wypisać.