Nie ma jednoznacznego konsensusu w zakresie pochodzenia nazwy tego alkoholu. W końcu XVII wieku slangowy angielski przymiotnik rum określał wyroby najwyższej jakości, zatem rum booze, czyli w wolnym tłumaczeniu jakościowa gorzała miało znaczyć, że rum jest atestowanym, bezpiecznym napojem wyskokowym. Teoria jest o tyle wątpliwa, że pierwsze rumy smakowały dość podle i w praktyce były czarnorynkowym bimbrem.

Inna koncepcja zakłada, że nazwa pochodzi od skróconego do ostatniej sylaby łacińskiego słowa saccharum, oznaczającego cukier.

Istnieje też szansa, że rum wziął się od römers, dużych szklanek o grubych, wysokich podstawach, z których alkohol pijali holenderscy żeglarze. Ilu badaczy, tyle interpretacji, a zagadka do rozszyfrowania jest niełatwa, gdyż czasy największej popularyzacji rumu – epoka wielkich kolonizacji – szczególnie sprzyjały mieszaniu się języków i kultur.

Rum, choć jeszcze nie nosił swej dzisiejszej nazwy, polecany był jako lekarstwo przez ajurwedyjskiego lekarza Vagbhatę już w VII wieku. Kilka zapisanych sanskrytem tekstów z tamtego okresu odwołuje się do destylowanego ze sfermentowanej trzciny cukrowej napoju.

W 1364 roku na odbywający się w Krakowie zjazd przedstawicieli najważniejszych dynastii w Europie, znany z lekcji historii jako Uczta u Wierzynka, Piotr I Cypryjski przywiózł rum w prezencie od swej ojczyzny dla pozostałych głów państw i księstw. Nic dziwnego – Cypr w XIV wieku był głównym producentem cukru w Europie i jednym z ulubionych ówcześnie przez cypryjczyków mocnych trunków był właśnie destylat ze sfermentowanej trzciny cukrowej, wymieszany
z mlekiem migdałowym.

Jednak lata największej popularyzacji rumu na całym świecie przypadają na drugą połowę XVII wieku i kolonizację Ameryki Środkowej. Niewolnicy na plantacjach trzciny cukrowej odkryli, że odpad rafinacji w postaci melasy jest znakomitym surowcem do produkcji mocnego alkoholu, który pomagał znieczulić się
na koszmar głodu, chorób i biedy, a dodatkowo bywał znakomitym towarem na handel wymienny z przybywającymi z Europy żeglarzami. Pierwsza legalna destylarnia została otwarta w 1664 roku w kolonii Brytyjskiej na Staten Island, a kolejna już dwa lata później, w Bostonie. Natomiast najstarszą do dziś funkcjonującą destylarnią jest barbadoska Mount Gay, pracująca nieprzerwanie od 1703 roku i to właśnie tam zostały wykonane zdjęcia widoczne poniżej.

Pierwszym krokiem do powstania rumu jest doprowadzenie do fermentacji melasy lub soku z trzciny cukrowej. W tym celu dodaje się do nich drożdży i wody,
a w przypadku niektórych rzemieślniczych producentów poddaje się materiał wyjściowy swobodnej fermentacji pod wpływem dostępu powietrza i dzikich drożdży. Większość destylarni korzysta jednak z pierwszej opcji, by za pomocą zawsze tego samego, precyzyjnie dobranego szczepu drożdży zagwarantować konsumentom ten sam finalny smak produktu na przestrzeni lat.

Następnym krokiem jest destylacja, czyli wyizolowanie alkoholu i substancji smakowo-aromatycznych z niskoprocentowego produktu fermentacji. Niekiedy powtarza się ją, by uzyskać wyższe stężenie alkoholu w rumach typu overproof (powyżej 50%).

W przypadku białych rumów na tym etapie produkt jest butelkowany i gotowy do sprzedaży. Wielu producentów decyduje się jednak na uszlachetnienie trunku poprzez jego starzenie i mieszanie z poprzednimi rocznikami w systemie Solera.

Najczęstszym wyborem są dębowe beczki po burbonie, ale praktykuje się też przechowywanie w innych rodzajach drewna lub kadziach ze stali nierdzewnej.
To na tym etapie ciemniejsze rumy nabierają koloru (jedynie rum starzony w stalowych kadziach pozostaje bezbarwny). Ponieważ uprawa trzciny cukrowej, a tym samym produkcja rumu ma najczęściej miejsce w klimacie tropikalnym, dojrzewanie pod wpływem odparowywania części zawartości beczki (część odparowana to tzw. angel’s share) jest przyśpieszone przez wysokie temperatury w porównaniu np. z whisky czy brandy, wytwarzanymi w klimacie umiarkowanym.

Blendowanie rumów w ramach systemu Solera to systematyczne mieszanie młodych rumów z tymi, które leżakują już od lat. Gdy destylarnia do kompozycji wcześniejszych roczników regularnie dodaje nieco nowo powstałego rumu, może być pewna, że ten coraz starszy blend będzie się charakteryzował jednolitym na przestrzeni lat profilem smakowym. Gdy więc zobaczymy na butelce napis 23 SISTEMA SOLERA, nie oznacza to, że cała zawartość butelki przeleżała w beczce 23 lata, ale że opisany wyżej proceder mieszania kolejnych roczników, zakończony zabutelkowaniem zakupionego przez nas trunku, trwa już od 23 lat i jest
to wiek najstarszego z użytych destylatów.

• białe – najczęściej produkowane z trzciny cukrowej, niebarwione i zabutelkowane od razu po destylacji; bardzo rzadko są to starzone rumy, pozbawione złotego koloru beczki dzięki filtracji węglem

• złote – po destylacji poddane krótkiemu starzeniu w beczkach, a niekiedy dodatkowo barwione karmelem; charakteryzują się zdecydowanie bogatszym smakiem, niż rumy białe

• ciemne – czasem określane także jako black, a więc czarne – produkowane na bazie melasy i poddawane kilkukrotnej destylacji, zwykle długo starzone
  w beczkach; są bardziej złożone w smaku na tle rumów białych i złotych

• hiszpańskie (z hiszpańskiego ron) – łagodne, często złote rumy añejo (starzone), produkowane na Kubie, Dominikanie, w Kolumbii, Nikaragui, Wenezueli
  i innych państwach, w których pamiątką po kolonizatorach jest język hiszpański

• francuskie (z francuskiego rhum agricole), rumy produkowane z soku trzciny cukrowej, pochodzące przede wszystkim z Martyniki, Haiti czy Gwadelupy
  oraz pozostałych francuskojęzycznych terenów pokolonialnych

• angielskie (z angielskiego rum) – najczęściej ciemne i bogate w smaku rumy na bazie melasy rumy z Bahamów, Trynidadu i Tobago, Barbadosu czy Jamajki oraz innych byłych kolonii brytyjskich

• overproof – to wielokrotnie destylowany rum, mający powyżej 50% zawartości alkoholu; oznaczenie to odwołuje się do czasów, w których brytyjskim marynarzom Royal Navy wydzielano nie tylko racje żywnościowe, ale i rumowe, a ci – aby nie dać się oszukać rozwodnionym, niskoprocentowym byle czym – sprawdzali palność otrzymanego alkoholu przez mieszanie go z odrobiną prochu strzelniczego i podpalanie takiej substancji (overproof to rum nierozcieńczony, zdecydowanie łatwopalny, który bez problemu przeszedłby test XVIII-wiecznych żeglarzy)

• spiced – rum z dodatkiem przypraw, a czasem także sztucznych aromatów; zapach wanilii, kardamonu, świątecznych pierników czy cynamonu, odczuwany w trakcie degustacji nie będzie tu wynikał z długotrwałego przechowywania w beczce i naturalnych procesów, zachodzących przy fermentacji, destylacji
  i starzeniu, lecz ze składników intencjonalnie dodanych przez producenta